Tại Thành phố Hồ Chí Minh, việc giao dịch không sử dụng tiền mặt đang trở nên phổ biến hơn với sự xuất hiện của các mô hình chợ 4.0. Nhờ vào những cải tiến này, người dân có trải nghiệm mua sắm thuận tiện hơn, không chỉ giảm rủi ro mà còn tăng cường tốc độ và tính tiện lợi.
Thay vì cầm ví tiền như trước đây, nhiều người dân ở TP Hồ Chí Minh hiện nay chỉ cần mang theo điện thoại kết nối internet khi đi chợ. Các quầy hàng vải, hàng đồ khô, thịt, và đồ ăn vặt trong các khu chợ truyền thống đa phần đã được trang bị mã thanh toán QR, số tài khoản ngân hàng, hoặc ví điện tử. Điều này giúp người dân thanh toán một cách nhanh chóng, an toàn và bảo mật.
“Đi mua rau, mua thịt cũng có thể quẹt thẻ”
Sau thời kỳ “trầm lắng” do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, khu chợ Bến Thành (Quận 1, TP Hồ Chí Minh) đang trở lại với sự sôi động như trước. Là một trong những điểm du lịch nổi tiếng ngay tại trung tâm TP Hồ Chí Minh, chợ Bến Thành không chỉ là một chợ truyền thống mà còn là nơi tiên phong áp dụng các hình thức thanh toán hiện đại. Đặc biệt, từ khi xuất hiện đại dịch, nguy cơ lây lan virus qua tiền mặt đã thúc đẩy những người mua và tiểu thương tại chợ Bến Thành chuyển từ việc sử dụng tiền mặt sang các phương thức thanh toán điện tử.
Theo chia sẻ của chị Lương Quỳnh Ánh, một du khách đến từ Hà Nội, việc các gian hàng trong chợ truyền thống được trang bị mã thanh toán QR, số tài khoản, ví điện tử đã giúp quá trình thanh toán trở nên thuận tiện và nhanh chóng hơn. Đối với người mua, chỉ cần mang theo điện thoại là có thể thực hiện thanh toán mà không cần tìm kiếm cây ATM để rút tiền. Chị Ánh nhấn mạnh rằng không chỉ ở chợ Bến Thành, mà ở nhiều chợ dân sinh khác, họ cũng đã tích hợp quét mã QR, tạo ra sự tiện lợi đáng kể. Đặc biệt, đối với các du khách như chị, việc không phải mang theo nhiều tiền mặt giúp đảm bảo an toàn hơn khi mua sắm và di chuyển trên đường.
Xem thêm: Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến xây xong quảng trường trước chợ Bến Thành vào năm 2025
Bà Nguyễn Tâm Hoà, một tiểu thương kinh doanh hoa tại chợ Bến Thành, chia sẻ rằng trước đây, người mua hàng chủ yếu sử dụng tiền mặt để thanh toán. Tuy nhiên, sau đại dịch, có sự thay đổi đáng kể khi khách hàng thường xuyên sử dụng phương thức chuyển khoản. Bà Hoà nhấn mạnh rằng việc thanh toán không sử dụng tiền mặt đang ngày càng trở nên phổ biến do quy trình đơn giản, đồng thời giảm rủi ro nhầm lẫn và nguy cơ nhận tiền giả.
“Chợ này hiện đại và văn minh, thu hút đông đảo khách du lịch cả từ trong và ngoài nước. Do đó, chúng tôi cung cấp đầy đủ các phương thức thanh toán để đáp ứng mọi yêu cầu của khách hàng. Hiện nay, phần lớn các quầy hàng đều tích hợp các hình thức thanh toán không tiền mặt ngày càng phổ biến như quét mã QR, chuyển khoản, và quẹt thẻ,” bà Hòa chia sẻ.
Theo thông tin từ Ban Quản lý Chợ Bến Thành, Quận 1, TP Hồ Chí Minh, trong thời gian gần đây, Ban Quản lý chợ đã hợp tác chặt chẽ với các ngân hàng để thiết lập tài khoản và mã QR cho các hộ kinh doanh tại chợ, bao gồm cả máy POS, VNPay, NAPAS, và các dịch vụ khác. Hiện tại, có tổng cộng 1.216/1.433 hộ kinh doanh tại chợ sử dụng các phương thức thanh toán không sử dụng tiền mặt, chiếm tỷ lệ gần 85%.
Tại khu vực chợ Tân Định, Quận 1, đa số các tiểu thương cũng đã áp dụng các phương thức thanh toán không sử dụng tiền mặt, tạo thuận lợi cho người mua hàng. Bà Lê Thị Mỹ Hằng, chủ hộ kinh doanh thịt heo tại chợ Tân Định, cho biết, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, quầy hàng của bà đã tích hợp hình thức thanh toán quét mã QR.
“Hình thức thanh toán này thực sự tiện lợi cho cả tôi và khách hàng. Đặc biệt, đối với những khách hàng mua sỉ và số lượng lớn, việc chuyển số tiền mà không cần mang theo nhiều tiền mặt là rất thuận tiện. Tuy nhiên, tôi vẫn phải cẩn thận kiểm tra xem giao dịch chuyển khoản và nhận tiền đã thành công hay chưa,” bà Hằng chia sẻ.
Thực tế, không chỉ có ở các chợ truyền thống trong khu vực trung tâm, mà mô hình chợ 4.0 cũng đang ngày càng phổ biến ở các quận và huyện ở vùng ven của TP Hồ Chí Minh.
Theo ông Nguyễn Minh Chánh, Phó Chủ tịch UBND Quận 12, TP Hồ Chí Minh, hiện tại, trên địa bàn quận có 8 trong tổng số 9 chợ truyền thống đã chuyển đổi sang phương thức thanh toán không sử dụng tiền mặt. Mô hình này đang nhận được sự đồng thuận và ủng hộ mạnh mẽ từ phía tiểu thương và cộng đồng dân cư vì sự tiện lợi và tốc độ. Người dân khi đi chợ chỉ cần mang theo điện thoại và sử dụng mã QR để thanh toán mua sắm.
Hình thức thanh toán này giúp tiếp cận công nghệ thanh toán hiện đại, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi sử dụng tiền mặt. Ngoài ra, quản lý dòng tiền và số hóa sổ sách bán hàng của tiểu thương cũng được tối ưu hiệu quả và chính xác hơn.
Khắc phục tâm lý lo ngại khi thanh toán không tiền mặt tại các mô hình chợ 4.0
Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết thành phố có tiềm năng lớn trong lĩnh vực thương mại, với 3 chợ đầu mối, 222 chợ truyền thống, 237 siêu thị và 48 trung tâm thương mại. Tất cả những cơ sở này đều tích cực tham gia vào hoạt động thanh toán không sử dụng tiền mặt. Nhờ vào sự hỗ trợ này, tỷ lệ thanh toán không tiền mặt ở TP Hồ Chí Minh đang đứng ở vị thế hàng đầu trong cả nước.
Nam A Bank đang triển khai chương trình Chợ 4.0 tại các chợ truyền thống, nhằm khuyến khích tiểu thương và cộng đồng chuyển từ việc sử dụng tiền mặt sang hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đại diện của Ngân hàng, mục tiêu của chương trình là tạo ra sự thuận lợi và an toàn hơn trong các giao dịch giữa người bán và người mua, đồng thời đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trên địa bàn.
Xem thêm: Chợ Phạm Văn Hai và bước đột phá với phần mềm quản lý chợ VMarket
Mặc dù đã có nhiều tiện ích và mở rộng ra nhiều quận huyện, tuy nhiên, việc thúc đẩy thanh toán không tiền mặt tại các khu vực chợ truyền thống vẫn là một chiến dịch dài hạn của các đối tác liên quan. Thói quen sử dụng tiền mặt vẫn giữ vững trong tiềm thức của nhiều người, đặc biệt là ở các khu vực vùng xa.
Anh Nguyễn Anh Thống, một cư dân tại Thành phố Thủ Đức, chia sẻ rằng anh thường sử dụng thanh toán quét mã QR khi đi siêu thị. Tuy nhiên, khi giao dịch tại các chợ truyền thống, đặc biệt là ở những chợ có nhiều tiểu thương lớn tuổi, họ thường ít tiếp xúc với công nghệ và có tâm lý sợ bị lừa, do đó, đôi khi anh phải thực hiện thanh toán bằng tiền mặt.
Theo ông Nguyễn Minh Chánh, Phó Chủ tịch UBND Quận 12, TP Hồ Chí Minh, mặc dù đã có 8/9 chợ truyền thống trên địa bàn áp dụng các phương thức thanh toán không tiền mặt, nhưng vì thói quen sử dụng tiền mặt lâu nay của nhiều tiểu thương và người dân, việc triển khai gặp nhiều khó khăn. Do đó, mục tiêu trong thời gian tới của địa phương là tăng cường tỷ lệ thanh toán không sử dụng tiền mặt lên mức cao hơn.
Trước những lo ngại của người dùng về rủi ro khi thực hiện thanh toán không sử dụng tiền mặt, ông Nguyễn Đức Dũng, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số Ngân hàng Thương mại cổ phần Phát triển TP Hồ Chí Minh (HDBank), đề xuất rằng các địa phương, tổ chức tín dụng, và hệ thống thanh toán cần tăng cường hoạt động truyền thông và đào tạo về tài chính. Điều này nhằm mục đích giáo dục người dân về những lợi ích của thanh toán không tiền mặt, như sự tiện lợi, dễ dàng, cũng như việc tiết kiệm thời gian và chi phí. Ông Dũng cũng nhấn mạnh rằng, cần phải hoàn thiện và phát triển khung pháp lý cho thanh toán không sử dụng tiền mặt, nhằm tạo ra sự an tâm cho cả người cung cấp và người sử dụng dịch vụ thanh toán.
Với tiềm năng phát triển thanh toán không sử dụng tiền mặt trong lĩnh vực thương mại tại TP Hồ Chí Minh vẫn còn rất lớn, nhiều tổ chức tín dụng và tổ chức trung gian thanh toán đã thể hiện cam kết tiếp tục đầu tư để tích hợp nhiều giải pháp số hiện đại hơn. Mục tiêu của họ là cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách hàng và đồng thời tăng cường thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, điều này đồng thời đáp ứng xu hướng của nền kinh tế hiện nay. Bằng cách này, họ mong muốn đóng góp tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu của Chính phủ, như Đề án Nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế, Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030.
