Thủ tục cấp Giấy Phép An Toàn Thực Phẩm trong chợ

Trong các khu chợ truyền thống, đặc biệt là nơi buôn bán thực phẩm tươi sống, đồ ăn chế biến sẵn hoặc hàng ăn uống, việc có Giấy phép an toàn thực phẩm là yêu cầu bắt buộc. Đây không chỉ là quy định của pháp luật mà còn là yếu tố giúp tiểu thương khẳng định uy tín, đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng và duy trì môi trường kinh doanh an toàn, văn minh trong chợ.

Tuy nhiên, không ít hộ kinh doanh vẫn còn lúng túng về thủ tục, hồ sơ và quy trình xin cấp phép. Bài viết dưới đây VMarket sẽ giúp thương nhân và Ban quản lý chợ nắm rõ các bước thực hiện theo quy định hiện hành.

1. Giấy phép an toàn thực phẩm là gì và ai cần có?

1.1. Giấy phép an toàn thực phẩm là gì?

Giấy phép an toàn thực phẩm (tên đầy đủ là Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm) là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm khi đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về điều kiện vệ sinh, cơ sở vật chất và con người theo quy định pháp luật.

Giấy phép này là căn cứ pháp lý để hộ kinh doanh được phép hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm. Đồng thời, đây cũng là cam kết minh bạch với người tiêu dùng rằng hàng hóa, thực phẩm được chế biến – bảo quản – kinh doanh trong môi trường bảo đảm an toàn, không gây hại cho sức khỏe cộng đồng.

Giấy phép an toàn thực phẩm thường được cấp bởi một trong ba cơ quan quản lý tùy theo nhóm hàng hóa:

• Bộ Y tế: quản lý nhà hàng, quán ăn, bếp ăn tập thể, cơ sở chế biến thực phẩm.

• Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn (NN&PTNT): quản lý thực phẩm tươi sống, nông sản, sản phẩm chăn nuôi, thủy sản.

• Bộ Công Thương: quản lý cơ sở kinh doanh thực phẩm khô, đóng gói, chế biến sẵn, đồ uống đóng chai, sản phẩm tiêu dùng.

Tại các chợ dân sinh, Ban quản lý chợ thường phối hợp với Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cấp quận/huyện để hướng dẫn và tiếp nhận hồ sơ xin cấp phép cho các tiểu thương đủ điều kiện.

1.2. Ai bắt buộc phải có Giấy phép an toàn thực phẩm trong chợ?

Theo Luật An toàn thực phẩm 2010 và các văn bản hướng dẫn, hầu hết hộ kinh doanh thực phẩm trong chợ đều phải có Giấy phép an toàn thực phẩm nếu hoạt động liên quan đến chế biến, sơ chế hoặc bảo quản thực phẩm.

Những nhóm bắt buộc gồm:

• Hộ kinh doanh thực phẩm tươi sống: thịt, cá, hải sản, rau củ, trứng, nông sản.

• Hộ kinh doanh thực phẩm chín: hàng ăn sáng, quán cơm, đồ nấu sẵn, nước giải khát pha chế tại chỗ.

• Cơ sở sản xuất, đóng gói, bảo quản thực phẩm: làm bánh, sấy khô, gia vị, đồ hộp, nước mắm, thực phẩm khô.

Một số ngành hàng đặc thù như sữa tươi, thực phẩm đông lạnh, thủy hải sản bảo quản lạnh cũng cần giấy phép kèm quy trình bảo quản đạt chuẩn.

Riêng hộ kinh doanh nhỏ lẻ chỉ bán hàng đóng gói sẵn, có nhãn mác, không chế biến, có thể được miễn giấy phép, nhưng phải:

• Ký cam kết đảm bảo an toàn thực phẩm với Ban quản lý chợ hoặc UBND phường/xã.

• Đảm bảo nguồn hàng rõ ràng, có hóa đơn chứng từ.

• Giữ quầy hàng sạch sẽ, gọn gàng, tránh nhiễm chéo với thực phẩm khác.

Việc có Giấy phép an toàn thực phẩm giúp tiểu thương tránh vi phạm pháp luật, đồng thời tạo uy tín và niềm tin cho khách hàng. Về phía Ban quản lý chợ, đây cũng là căn cứ để kiểm tra, giám sát và đảm bảo toàn khu chợ hoạt động đúng quy định.

Xem thêm: Xuất hoá đơn trong chợ: Quy định và cách thực hiện đúng luật

2. Điều kiện để được cấp Giấy phép an toàn thực phẩm

Để được cấp Giấy phép an toàn thực phẩm, hộ kinh doanh trong chợ cần đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về cơ sở vật chất, con người và nguồn nguyên liệu theo quy định của cơ quan quản lý nhà nước. Đây là những yếu tố quan trọng nhằm bảo đảm thực phẩm kinh doanh ra thị trường luôn an toàn, hợp vệ sinh và có thể truy xuất được nguồn gốc.

2.1. Điều kiện về cơ sở vật chất

• Khu vực buôn bán, chế biến, bảo quản thực phẩm phải sạch sẽ, thông thoáng, có hệ thống chiếu sáng và thoát nước đầy đủ.

• Sàn, tường, trần được làm bằng vật liệu dễ vệ sinh, không thấm nước, không mốc.

• Có biện pháp phòng chống côn trùng và động vật gây hại như chuột, gián, ruồi muỗi.

• Thiết bị, dụng cụ chế biến, bảo quản phải được làm từ vật liệu an toàn, không gây thôi nhiễm hóa chất hoặc vi sinh vào thực phẩm.

• Khu vực bán thực phẩm sống, chín, khô cần bố trí riêng biệt để tránh nhiễm chéo.

2.2. Điều kiện về nhân sự

• Chủ cơ sở và người trực tiếp chế biến, phục vụ phải tham gia tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm và có Giấy xác nhận tập huấn hợp lệ.

• Tất cả nhân sự tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm, có giấy chứng nhận đủ sức khỏe do cơ sở y tế cấp huyện trở lên cấp.

• Người đang mắc bệnh truyền nhiễm như viêm gan A, thương hàn, tiêu chảy cấp, lao phổi… không được trực tiếp tiếp xúc hoặc chế biến thực phẩm.

2.3. Điều kiện về nguyên liệu và quy trình kinh doanh

• Thực phẩm, nguyên liệu, phụ gia phải có nguồn gốc rõ ràng, có hóa đơn, chứng từ, hoặc được cung cấp từ cơ sở đã có Giấy phép an toàn thực phẩm.

• Tuyệt đối không sử dụng hàng hóa hết hạn, không nhãn mác, không rõ xuất xứ hoặc chứa các chất cấm trong chế biến.

• Có quy trình bảo quản, chế biến và phân phối phù hợp, đảm bảo duy trì chất lượng thực phẩm đến tay người tiêu dùng.

• Cơ sở phải có nơi chứa rác thải riêng, được thu gom, xử lý hàng ngày để tránh ô nhiễm ngược.

Việc đáp ứng đủ các điều kiện trên là bước bắt buộc trước khi nộp hồ sơ xin cấp Giấy phép an toàn thực phẩm. Khi thẩm định, cơ quan chức năng sẽ kiểm tra trực tiếp cơ sở kinh doanh, đánh giá từng tiêu chí để đảm bảo hộ kinh doanh thật sự đủ điều kiện về vệ sinh và an toàn thực phẩm.

Xem thêm: Mức phí thuê kiot chợ và các khoản phí khác khi kinh doanh tại chợ

3. Hồ sơ và quy trình cấp Giấy phép an toàn thực phẩm

Để được cấp Giấy phép an toàn thực phẩm, hộ kinh doanh cần chuẩn bị hồ sơ theo mẫu quy định và thực hiện đúng quy trình tiếp nhận, thẩm định của cơ quan có thẩm quyền. Việc nắm rõ các bước ngay từ đầu sẽ giúp quá trình cấp phép diễn ra nhanh chóng, tránh phải bổ sung hoặc làm lại hồ sơ nhiều lần.

3.1. Hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép an toàn thực phẩm

Bộ hồ sơ cơ bản gồm các giấy tờ sau:

1. Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, theo mẫu của cơ quan tiếp nhận.

2. Bản thuyết minh điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ sử dụng trong kinh doanh hoặc chế biến thực phẩm.

3. Giấy khám sức khỏe của chủ hộ và toàn bộ nhân viên trực tiếp tham gia sản xuất, chế biến, phục vụ.

4. Giấy xác nhận tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm do cơ quan có thẩm quyền cấp.

5. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (nếu có).

6. Bản mô tả quy trình sản xuất, kinh doanh, bảo quản thực phẩm và biện pháp kiểm soát chất lượng trong quá trình hoạt động.

Tất cả giấy tờ cần được photo công chứng và sắp xếp rõ ràng. Nếu hồ sơ nộp thay, cần có giấy ủy quyền hợp pháp.

3.2. Cơ quan tiếp nhận và thẩm quyền cấp phép

• Đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ trong chợ, hồ sơ được nộp tại Phòng Y tế hoặc UBND quận/huyện, nơi đặt địa điểm kinh doanh.

• Với cơ sở chế biến, sản xuất thực phẩm quy mô lớn hơn, hồ sơ nộp về Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (thuộc Sở Y tế) hoặc Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (thuộc Sở NN&PTNT).

• Trường hợp cơ sở kinh doanh nhiều nhóm sản phẩm khác nhau, cơ quan tiếp nhận sẽ hướng dẫn cụ thể nơi nộp hồ sơ phù hợp.

3.3. Quy trình cấp Giấy phép an toàn thực phẩm

Quy trình cấp giấy phép gồm 3 bước chính:

Bước 1: Nộp hồ sơ đề nghị cấp phép

Hộ kinh doanh nộp trực tiếp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền hoặc gửi qua đường bưu điện. Trong vòng 5 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ. Nếu thiếu hoặc sai, hộ kinh doanh sẽ được thông báo để bổ sung, chỉnh sửa.

Bước 2: Thẩm định thực tế tại cơ sở

Sau khi hồ sơ hợp lệ, cơ quan chức năng thành lập đoàn thẩm định xuống cơ sở kinh doanh để kiểm tra điều kiện thực tế về cơ sở vật chất, vệ sinh, thiết bị và quy trình chế biến. Nếu đạt yêu cầu, cơ quan sẽ lập biên bản xác nhận.

Bước 3: Cấp Giấy phép an toàn thực phẩm

Trong thời hạn từ 15–20 ngày làm việc kể từ khi hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Giấy phép có thời hạn 3 năm kể từ ngày cấp.

Trường hợp cơ sở chưa đạt yêu cầu, đoàn thẩm định sẽ thông báo bằng văn bản, nêu rõ nội dung cần khắc phục. Sau khi bổ sung đầy đủ, cơ sở có thể được thẩm định lại để được cấp phép chính thức.

Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và đáp ứng đúng quy trình là yếu tố quyết định giúp hộ kinh doanh được cấp Giấy phép an toàn thực phẩm nhanh chóng, tránh bị chậm trễ hoặc phải làm lại. Khi hoạt động đã có giấy phép, tiểu thương nên lưu giữ bản sao giấy chứng nhận tại quầy để tiện xuất trình khi Ban quản lý chợ hoặc cơ quan chức năng kiểm tra định kỳ.

Xem thêm: Cách Bảo Quản Hàng Hóa Trong Chợ Tránh Bị Ẩm Mốc, Hư Hỏng

4. Mức phạt khi không có Giấy phép an toàn thực phẩm

Không có Giấy phép an toàn thực phẩm là một trong những vi phạm phổ biến nhất trong hoạt động kinh doanh thực phẩm tại chợ. Dù nhiều tiểu thương cho rằng quy mô nhỏ nên “không cần làm giấy phép”, nhưng theo quy định của pháp luật, đây vẫn là nghĩa vụ bắt buộc đối với các hộ kinh doanh có liên quan đến chế biến, sơ chế, bảo quản hoặc bày bán thực phẩm tươi sống.

4.1. Căn cứ pháp lý về xử phạt

Căn cứ theo Nghị định số 115/2018/NĐ-CP của Chính phủ (quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm), các mức phạt cụ thể được áp dụng như sau:

• Phạt tiền từ 20 – 30 triệu đồng đối với hộ kinh doanh thực phẩm không có Giấy phép an toàn thực phẩm mà vẫn hoạt động.

• Phạt tiền từ 30 – 40 triệu đồng nếu vi phạm ở quy mô lớn, gây nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm nghiêm trọng.

• Ngoài tiền phạt, cơ quan chức năng có thể đình chỉ hoạt động kinh doanh từ 1 đến 3 tháng, buộc thu hồi hoặc tiêu hủy thực phẩm vi phạm.

Đối với cơ sở không duy trì đủ điều kiện sau khi đã được cấp giấy phép (ví dụ: mất vệ sinh khu chế biến, nhân viên không khám sức khỏe định kỳ…), cũng có thể bị xử phạt từ 3 – 10 triệu đồng và buộc khắc phục trong thời hạn quy định.

4.2. Trách nhiệm của Ban quản lý chợ

Ban quản lý chợ là đơn vị trực tiếp giám sát hoạt động kinh doanh trong khu vực chợ. Theo quy định, Ban quản lý có trách nhiệm:

• Rà soát, thống kê danh sách hộ kinh doanh thực phẩm trong chợ thuộc diện phải có giấy phép.

• Nhắc nhở, hướng dẫn tiểu thương chuẩn bị hồ sơ, hoàn thiện thủ tục cấp giấy phép đúng hạn.

• Báo cáo và phối hợp với cơ quan chức năng khi phát hiện hộ vi phạm để xử lý theo quy định.

Nếu Ban quản lý không thực hiện đầy đủ công tác kiểm tra, để xảy ra tình trạng nhiều quầy hàng không có giấy phép, cơ quan quản lý cấp trên có thể phê bình hoặc xử lý trách nhiệm hành chính đối với cá nhân phụ trách.

4.3. Hậu quả khi kinh doanh không có giấy phép

Ngoài rủi ro bị xử phạt, việc thiếu Giấy phép an toàn thực phẩm còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và khả năng kinh doanh của tiểu thương.

• Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến vệ sinh, an toàn thực phẩm. Khi không có giấy phép, quầy hàng dễ bị khách hàng e ngại, sụt giảm doanh thu.

• Trong các đợt kiểm tra định kỳ, hộ vi phạm có thể bị niêm phong quầy, tạm dừng hoạt động, gây gián đoạn kinh doanh.

• Một số chợ hiện nay đã đưa điều kiện có giấy phép vào tiêu chí duy trì vị trí kinh doanh, vì vậy việc không có giấy phép có thể khiến tiểu thương mất quyền thuê quầy hoặc sạp lâu dài.

Xem thêm: Sang nhượng sạp chợ: Điều kiện, thủ tục và hợp đồng cần biết

5. Kết luận

Việc xin Giấy phép an toàn thực phẩm là nghĩa vụ pháp lý và cũng là trách nhiệm của mỗi hộ kinh doanh đối với cộng đồng. Giấy phép không chỉ giúp tránh các rủi ro về xử phạt hành chính mà còn góp phần xây dựng niềm tin với khách hàng – yếu tố then chốt giúp tiểu thương kinh doanh bền vững.

Đối với Ban quản lý chợ, việc tuyên truyền, hướng dẫn và kiểm tra định kỳ các hộ kinh doanh về an toàn thực phẩm là cần thiết để duy trì uy tín và hình ảnh chợ văn minh, sạch sẽ, an toàn. Một khu chợ đảm bảo quy định an toàn thực phẩm không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân mà còn nâng cao giá trị thương mại và thu hút khách hàng lâu dài.