Thuế hộ kinh doanh trong chợ là một trong những nội dung được nhiều tiểu thương và ban quản lý chợ quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh chính sách thuế đối với hộ kinh doanh đang có nhiều thay đổi. Việc nắm rõ nguyên tắc quản lý thuế, đối tượng phải kê khai và cách xác định nghĩa vụ thuế giúp hộ kinh doanh chủ động hơn trong hoạt động kinh doanh, đồng thời hạn chế rủi ro phát sinh trong quá trình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.
Từ năm 2026, cơ chế quản lý thuế đối với hộ kinh doanh trong chợ được điều chỉnh theo hướng rõ ràng và minh bạch hơn, gắn với doanh thu thực tế của từng hộ. Do đó, việc hiểu đúng và cập nhật kịp thời các quy định mới là cần thiết đối với cả hộ kinh doanh và đơn vị quản lý chợ.
1. Nguyên tắc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh từ năm 2026
Từ ngày 01/01/2026, việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh được thực hiện theo nguyên tắc kê khai và nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế, thay cho cơ chế thuế khoán áp dụng trước đây. Cơ quan thuế không còn ấn định mức thuế cố định theo địa bàn hoặc quy mô ước tính, mà xác định nghĩa vụ thuế căn cứ vào doanh thu phát sinh trong năm của từng hộ kinh doanh.
Theo quy định mới, ngưỡng doanh thu 500 triệu đồng/năm là căn cứ để xác định nghĩa vụ thuế. Hộ kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở xuống không thuộc diện phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Trường hợp doanh thu vượt 500 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh phải thực hiện kê khai và nộp thuế theo quy định.
Nguyên tắc quản lý thuế từ năm 2026 tập trung vào việc phân loại hộ kinh doanh theo mức doanh thu, tăng cường tính minh bạch và bảo đảm công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời giảm áp lực quản lý và chi phí tuân thủ đối với các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ.
2. Hộ kinh doanh trong chợ nào phải kê khai thuế từ năm 2026?
Từ năm 2026, tất cả hộ kinh doanh trong chợ đều thuộc diện quản lý thuế theo hình thức kê khai, nhằm xác định doanh thu thực tế phát sinh trong năm. Việc kê khai được áp dụng thống nhất, không phụ thuộc vào mức doanh thu cao hay thấp, và không còn phân biệt hộ đang áp dụng thuế khoán như trước đây.
Tuy nhiên, nghĩa vụ nộp thuế được xác định dựa trên doanh thu kê khai. Theo quy định áp dụng từ năm 2026, hộ kinh doanh trong chợ có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở xuống không phát sinh nghĩa vụ nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Trường hợp doanh thu vượt 500 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh phải kê khai và nộp thuế theo quy định.
Như vậy, đối với hộ kinh doanh trong chợ, kê khai là nghĩa vụ bắt buộc, còn việc có phải nộp thuế hay không phụ thuộc vào mức doanh thu trong năm. Việc kê khai giúp cơ quan quản lý xác định đúng đối tượng phát sinh nghĩa vụ thuế, đồng thời tạo cơ sở minh bạch trong công tác quản lý thuế từ năm 2026.
3. Các loại thuế hộ kinh doanh trong chợ phải nộp từ năm 2026
3.1. Thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hộ kinh doanh trong chợ
Thuế GTGT được tính theo tỷ lệ % trên doanh thu, căn cứ theo ngành nghề kinh doanh, áp dụng phổ biến đối với trường hợp không xác định được chi phí.
| Ngành nghề kinh doanh | Mức thuế GTGT |
|---|---|
| Phân phối, cung cấp hàng hóa | 1% |
| Sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa | 3% |
| Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu | 5% |
| Hoạt động kinh doanh khác | 2% |
Cách tính:
Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế × Tỷ lệ GTGT
Ví dụ minh hoạ:
Một hộ kinh doanh bán rau, thực phẩm trong chợ có doanh thu 600 triệu đồng/năm. Ngành nghề thuộc nhóm phân phối, cung cấp hàng hóa, áp dụng thuế GTGT 1%.
→ Thuế GTGT phải nộp: 600.000.000 × 1% = 6.000.000 đồng
3.2. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hộ kinh doanh trong chợ
Thuế TNCN trong thuế hộ kinh doanh trong chợ được tính theo tỷ lệ % trên doanh thu, tương ứng với từng ngành nghề kinh doanh.
| Ngành nghề kinh doanh | Mức thuế TNCN |
|---|---|
| Phân phối, cung cấp hàng hóa | 0,5% |
| Sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa | 1,5% |
| Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu | 2% |
| Hoạt động kinh doanh khác | 1% |
Cách tính: Thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế × Tỷ lệ TNCN
Ví dụ minh hoạ:
Với cùng hộ kinh doanh bán rau, thực phẩm trong chợ có doanh thu 600 triệu đồng/năm, áp dụng thuế TNCN 0,5%.
→ Thuế TNCN phải nộp: 600.000.000 × 0,5% = 3.000.000 đồng
Xem thêm: Xuất hoá đơn trong chợ: Quy định và cách thực hiện đúng luật
4. Trách nhiệm của ban quản lý chợ và việc chuẩn bị từ sớm
Từ năm 2026, khi cơ chế quản lý thuế đối với hộ kinh doanh chuyển sang hình thức kê khai, ban quản lý chợ đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý thông tin và phối hợp với cơ quan thuế theo quy định.
4.1. Trách nhiệm của ban quản lý chợ
Ban quản lý chợ có trách nhiệm quản lý và cập nhật đầy đủ các thông tin cơ bản liên quan đến hoạt động kinh doanh tại chợ, bao gồm:
-
Danh sách hộ kinh doanh đang hoạt động
-
Thông tin kiot, sạp và vị trí kinh doanh
-
Tình trạng thuê điểm kinh doanh và thời gian hoạt động
Việc quản lý thông tin đầy đủ, thống nhất giúp ban quản lý chợ chủ động khi cơ quan chức năng thực hiện rà soát, đối chiếu dữ liệu, đồng thời hạn chế sai sót trong quá trình phối hợp quản lý.
4.2. Việc chuẩn bị từ sớm của hộ kinh doanh trong chợ
Đối với hộ kinh doanh, việc chuẩn bị từ sớm giúp quá trình kê khai diễn ra thuận lợi và hạn chế rủi ro phát sinh. Hộ kinh doanh cần:
-
Theo dõi và ghi nhận doanh thu trong năm
-
Nắm rõ ngưỡng doanh thu làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế
-
Thực hiện kê khai đúng thời hạn theo hướng dẫn của cơ quan thuế
Việc chủ động chuẩn bị giúp hộ kinh doanh tránh bị động khi chính sách được áp dụng đồng bộ, đồng thời giảm nguy cơ bị truy thu hoặc xử phạt vi phạm hành chính.
4.3. Phối hợp giữa ban quản lý chợ và hộ kinh doanh
Việc triển khai quản lý thuế theo hình thức kê khai đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa ban quản lý chợ và hộ kinh doanh. Khi thông tin được quản lý minh bạch, cập nhật kịp thời, quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế sẽ thuận lợi hơn, góp phần bảo đảm hoạt động kinh doanh tại chợ diễn ra ổn định.
Kết luận
Từ năm 2026, chỉ hộ kinh doanh trong chợ có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm mới phát sinh nghĩa vụ kê khai và nộp thuế. Khi thuộc diện này, hộ kinh doanh phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu, xác định theo ngành nghề kinh doanh.
Việc nắm rõ quy định và chuẩn bị từ sớm giúp hộ kinh doanh và ban quản lý chợ chủ động thích ứng với chính sách mới, hạn chế rủi ro pháp lý và vận hành chợ hiệu quả hơn trong giai đoạn tiếp theo.
